Ngành công nghiệp dệt may Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đóng góp 44 tỷ USD vào kim ngạch xuất khẩu năm 2022. Tuy nhiên, đây cũng là ngành gây ô nhiễm môi trường đáng kể. Do đó, các doanh nghiệp đang tập trung áp dụng công nghệ mới và phát triển bền vững để giảm thiểu tác động tiêu cực, tái sử dụng nước thải và sử dụng nguyên liệu tái chế.
Chính phủ đã phê duyệt “Chiến lược phát triển ngành dệt may và da giày Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035” để hướng tới sản xuất bền vững, bảo vệ môi trường, và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Các doanh nghiệp đã bắt đầu triển khai các công nghệ tiên tiến như công nghệ bọt nano, Ozone, và cuộn ủ lạnh để tiết kiệm năng lượng và nước, giảm thiểu phát thải.
Xu hướng sử dụng các loại vải sợi thân thiện với môi trường như vải tái chế, vải sợi tre, và vải cây gai dầu đang ngày càng phổ biến. Đây là những nỗ lực giúp bảo vệ môi trường và tăng tính cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Ngành công nghiệp dệt may đang đối mặt với nhiều thách thức nhưng cũng có nhiều cơ hội phát triển bền vững nếu biết tận dụng và ứng dụng khoa học công nghệ một cách hiệu quả.
Vai trò và lịch sử phát triển ngành dệt may
Ngành công nghiệp dệt may Việt Nam đã phát triển vượt bậc, khẳng định vị trí trên thị trường quốc tế. Bắt đầu từ những làng nghề truyền thống như thêu thùa, dệt lụa, đến việc thành lập nhà máy dệt Nam Định năm 1897, ngành đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển.
Sau năm 1975, ngành tiếp tục mở rộng với sự tiếp quản và phát triển của nhiều công ty lớn. Đặc biệt, từ năm 1976, Việt Nam bắt đầu xuất khẩu dệt may sang Đông Âu, tạo nền móng cho xuất khẩu hiện đại. Ngành dệt may hiện sử dụng hơn 2,5 triệu lao động và có hơn 5000 doanh nghiệp, với những thương hiệu lớn hợp tác như Tommy Hilfiger và Victoria’s Secret.
Trong đó, Dệt Kim Kiến Hòa là một trong những công trình sản xuất vải dệt kim với công nghệ dệt may hiện đại, nhà máy dệt và nhà máy nhuộm có vốn đầu tư hàng triệu đô la.
Quy trình sản xuất sản phẩm dệt may cơ bản
Để xây dựng hệ thống sản xuất chất lượng, tiết kiệm chi phí và đảm bảo sản phẩm đạt yêu cầu, quy trình sản xuất cần đảm bảo tính dây chuyền, nhất quán và đồng bộ. Dưới đây là các bước chính trong quy trình sản xuất ngành may mặc:
Lựa Chọn Nguyên Liệu
Nguyên liệu đầu vào cần đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng quốc tế, được kiểm định và loại bỏ những lô bị lỗi. Nguyên liệu đạt yêu cầu sẽ được chuyển qua công đoạn kế tiếp.
Thiết Kế Rập
Có hai loại thiết kế rập:
- Rập tay: Thực hiện thủ công bằng giấy, thước và bút.
- Rập máy: Sử dụng phần mềm chuyên dụng như Optitex, Gerber để tạo và chỉnh sửa mẫu rập.
Trải Vải, Cắt Tạo Bán Thành Phẩm
Sau khi thiết kế rập, vải được trải theo sơ đồ và cắt bằng máy hoặc thủ công. Công đoạn này yêu cầu người thợ có tay nghề cao để tránh lỗi.
May Thành Sản Phẩm
Các mảnh vải bán thành phẩm được ráp lại theo mẫu thiết kế ban đầu. Công đoạn may được chia theo tổ, mỗi tổ đảm nhiệm một phần của sản phẩm. Hệ thống chuyền treo tự động giúp đẩy nhanh tiến độ và quản lý quy trình hiệu quả.
Là Ủi Sản Phẩm
Là ủi sản phẩm đảm bảo tính thẩm mỹ, sử dụng hệ thống hầm ủi tự động cho đơn hàng lớn. Phương pháp ủi thủ công cũng được áp dụng nhưng đòi hỏi người thợ có tay nghề cao.
Kiểm Tra Chất Lượng
Sản phẩm được kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo không có lỗi và đạt yêu cầu. Các phương pháp kiểm định gồm kiểm tra theo giai đoạn và theo thời điểm để phát hiện và xử lý lỗi kịp thời.
Đóng Thùng và Xuất Kho
Sản phẩm đạt chất lượng được phân loại size và đóng thùng. Hệ thống máy móc tự động giúp tiết kiệm thời gian và cải thiện công suất.
Công nghệ và thiết bị trong ngành dệt may
Ngành dệt may đã và đang phát triển mạnh mẽ nhờ vào sự hỗ trợ của các công nghệ và thiết bị hiện đại. Những công nghệ này không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn tăng năng suất, đảm bảo sự cạnh tranh trong thị trường toàn cầu. Dưới đây là các thiết bị, công nghệ chính được sử dụng trong ngành dệt may:
1. Máy Dệt Kim Tròn
Máy dệt kim tròn là thiết bị chủ chốt trong sản xuất vải dệt kim. Các loại vải như jersey, french terry, fleece, pique, interlock, rib, tricot,… đều được sản xuất từ thiết bị này.
Máy dệt kim tròn hoạt động bằng cách quay tròn các kim dệt, giúp tạo ra các vòng sợi liên kết với nhau. Một máy có thể chứa hàng ngàn kim, hoạt động đồng thời để sản xuất ra những tấm vải mềm mịn, co giãn tốt và bền đẹp. Đặc biệt, tốc độ quay của máy có thể điều chỉnh để đáp ứng các yêu cầu về độ dày và cấu trúc của vải.
2. Máy Dệt Thoi
Máy dệt thoi được sử dụng để sản xuất các loại vải dệt thoi từ sợi ngang và sợi dọc. Vải dệt thoi có cấu trúc chắc chắn, ít bị nhàu và có độ bền cao nhờ vào cách đan xen sợi ngang và dọc theo phương vuông góc.
Có ba loại vải chính được sản xuất từ máy dệt thoi: vải dệt trơn, vải tréo go, và vải satin. Máy dệt thoi hiện đại có thể điều chỉnh mật độ sợi và tốc độ dệt để tạo ra các sản phẩm vải đa dạng về chất lượng và đặc tính.
3. Công Nghệ Nhuộm
Nhuộm vải là bước quan trọng để tạo ra màu sắc cho sản phẩm. Công nghệ nhuộm hiện đại giúp vải có màu sắc đồng đều và bền màu.
Trước khi nhuộm, vải sẽ được xử lý với các chất để tăng khả năng bám màu. Quá trình nhuộm được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo màu sắc không bị phai hoặc loang lổ. Ngoài ra, các thiết bị nhuộm tiên tiến còn giúp tiết kiệm nước và hóa chất, giảm thiểu tác động xấu đến môi trường.
Sau khi nhuộm, vải sẽ được giặt sạch nhiều lần để loại bỏ các chất hóa học còn sót lại, đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
4. Máy Cắt Tự Động
Máy cắt tự động cũng là thiết bị không thể thiếu trong giai đoạn sản xuất may mặc hiện đại. Máy giúp cắt vải theo các kích thước và hình dạng mong muốn với độ chính xác cao. Nhờ vào máy cắt tự động, quá trình sản xuất trở nên nhanh chóng hơn, đồng thời giảm thiểu lãng phí nguyên liệu. Điều này đặc biệt quan trọng trong các đơn hàng lớn, nơi yêu cầu tính đồng nhất cao về sản phẩm.
5. Hệ Thống Quản Lý Sản Xuất (ERP)
Hệ thống ERP là công cụ quản lý tổng thể quy trình sản xuất trong ngành dệt may. Từ việc quản lý nguyên liệu đầu vào, giám sát quá trình sản xuất, đến theo dõi sản phẩm đầu ra, hệ thống ERP giúp tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu sai sót và tăng cường hiệu suất. Giúp giảm chi phí sản xuất và đảm bảo chất lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn cao nhất.
Tiêu chuẩn và quy định trong ngành dệt may
Trong ngành dệt may, việc tuân thủ các tiêu chuẩn là yếu tố quyết định đến chất lượng và sự an toàn của sản phẩm. Một số tiêu chuẩn quan trọng bao gồm:
- Tiêu chuẩn ISO 9001: Tiêu chuẩn quản lý chất lượng, đảm bảo các sản phẩm dệt may đáp ứng được yêu cầu của khách hàng và tuân thủ quy định pháp luật.
- Tiêu chuẩn OEKO-TEX: Tiêu chuẩn OEKO-TEX tập trung vào việc loại bỏ các chất độc hại trong sản phẩm dệt may, đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng và bảo vệ môi trường.
- Tiêu chuẩn SA8000: Tiêu chuẩn về trách nhiệm xã hội, đảm bảo điều kiện làm việc an toàn và lành mạnh cho người lao động trong ngành dệt may.
- Tiêu chuẩn GOTS: Quy định về sản xuất và chế biến các sản phẩm dệt may hữu cơ, từ nguyên liệu đầu vào đến quá trình sản xuất.
- Tiêu chuẩn WRAP: Các tuân thủ trách nhiệm toàn cầu trong sản xuất, đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ đạo đức kinh doanh và trách nhiệm với xã hội.
Việc áp dụng và tuân thủ các tiêu chuẩn này không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn tạo dựng uy tín cho doanh nghiệp trong mắt khách hàng và đối tác trên thị trường quốc tế.
Các công ty dệt may hàng đầu Việt Nam
Ngành dệt may là một trong những ngành công nghiệp chủ lực của Việt Nam, với nhiều công ty lớn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển và đưa sản phẩm dệt may Việt Nam ra thế giới. Dưới đây là một số công ty dệt may hàng đầu tại Việt Nam:
Công Ty TNHH Dệt Kim Kiến Hòa
Công ty TNHH Dệt Kim Kiến Hòa, thành lập tháng 10/2002, là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong ngành dệt nhuộm Việt Nam. Chúng tôi chuyên cung cấp các dịch vụ toàn diện từ Dệt Kim, Nhuộm, Căng Kim, Định Hình và Hoàn Thiện Vải.
Với tổng vốn đầu tư trên 15 triệu USD, Kiến Hòa sở hữu hai nhà máy dệt và nhuộm,hệ thống kho bãi 5,000m². Nhà máy dệt chính tại huyện Củ Chi, TP.HCM có diện tích 15,000m² với công suất sản xuất 3,000 tấn/năm, chuyên sản xuất các loại vải như : Cotton 2 chiều,Cotton 4 chiều, Chân cua, Nỉ cào bông, Da cá, Cá sấu 6 góc, Cá sấu mặt chim, Bo cổ,Bo gân, Bo rib, Cá sấu Poli, Poli 2 da, Poli bột, Kim cương, Sẹc, Mè, Lưới, Tricot… Nhà máy nhuộm tại tỉnh Long An có diện tích 6,800m², với công suất nhuộm 3,000 tấn/năm, đáp ứng đa dạng nhu cầu khách hàng.
Sứ mệnh của doanh nghiệp là “Đưa thương hiệu Việt vươn ra toàn cầu” với các giá trị cốt lõi UY TÍN, TÂM, TỐC, và NHÂN VĂN trong mọi hoạt động.
Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex)
Là tập đoàn dệt may lớn nhất Việt Nam, Vinatex bao gồm nhiều công ty thành viên với quy mô sản xuất từ sợi, dệt, nhuộm, đến may mặc. Vinatex cung cấp sản phẩm cho cả thị trường nội địa và xuất khẩu, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển ngành dệt may của quốc gia.
Công ty Cổ phần May Sông Hồng
Sông Hồng là một thương hiệu nổi tiếng với các sản phẩm chăn ga gối đệm và may mặc thời trang. Công ty này có thị trường xuất khẩu rộng lớn, đặc biệt là tại Mỹ, Nhật Bản, và châu Âu, với sản phẩm chất lượng cao được người tiêu dùng ưa chuộng.
Tổng Công ty May Nhà Bè
May Nhà Bè là một trong những công ty may mặc hàng đầu tại Việt Nam, với hơn 30.000 nhân viên và 37 xí nghiệp thành viên. Sản phẩm của May Nhà Bè bao gồm veston, áo khoác, và các sản phẩm thời trang khác, chủ yếu xuất khẩu sang châu Âu, Mỹ, và Nhật Bản.
Công ty May Việt Tiến
Việt Tiến là một thương hiệu dệt may lâu đời, nổi tiếng với các sản phẩm quần áo nam, nữ chất lượng cao. Công ty hoạt động đa ngành, từ sản xuất đến xuất nhập khẩu, với thị trường chính ở Mỹ, châu Âu, và Nhật Bản. Việt Tiến cũng là đối tác của nhiều thương hiệu thời trang lớn trên thế giới.
Kết luận
Ngành công nghiệp dệt may Việt Nam không chỉ là một trụ cột quan trọng trong nền kinh tế quốc gia, mà còn là biểu tượng của sự phát triển và hội nhập toàn cầu. Với những công ty hàng đầu như Kiến Hòa, Vinatex, Sông Hồng, Nhà Bè, và Việt Tiến, ngành dệt may đã xây dựng được thương hiệu uy tín trên thị trường quốc tế. Những nỗ lực không ngừng trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, đầu tư vào công nghệ và phát triển bền vững sẽ tiếp tục đưa ngành công nghiệp dệt may Việt Nam vươn xa hơn nữa.
